ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း ၾအကမ္းဖက္နွိမ္နွင္းမႈ စစ္ဆင္ေရးတြင္ အရပ္ဘက္အသိုင္းအဝိုင္းကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ျခင္း မရွိဘဲ ARSA ၾအကမ္းဖက္သမားမ်ားကိုသာ ဥေပဒနွင့္အညီ နွိမ္နွင္းတိုက္ခိုက္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း တပ္ေမတာ္မွ ထုတ္ျပန္ေသာ္လည္း နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈ တရားရုံးတြင္ ျမန္မာ့တပ္ေမတာ္ေအပါ္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ား တင္ရန္နွင့္ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို့မႈလုပ္ရန္ နိုင္ငံတကာ ဖိအားမ်ား တိုးလာေနသည္။
တပ္ေမတာ္ စစ္ေဆးေရးအရာရွိခ်ဳပ္ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေအးဝင္း ဥကၠဌ ၾအဖစ္ပါဝင္ေသာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ့သည္ ၂၀၁၇ ခုနွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၁၃ ရက္ေန့မွ နိုဝင္ဘာလ ၇ ရက္ေန့အထိ ေမာင္ေတာၿမိဳ့နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ့နယ္၊ ေရသ့ေတာင္ၿမိဳ့နယ္မ်ားသို့ ၂၆ ရက္ၾကာ သြားေရာက္ကာ နယ္ေျမခံ ရြာသူ/ရြာသား ၃၂၁၇ ဦးအား ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခဲ့ၿပီး အသိသက္ေသ စုစုေပါင္း ၈၀၄ ဦး တို့၏ သက္ေသထြက္ဆိုခ်က္မ်ားကို ရယူခဲ့ၿပီး တပ္ေမတာ္တြင္ ၾအပစ္မရွိဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့သည္။
တပ္ေမတာ္သည္ ၾအကမ္းဖက္မႈနွိမ္နွင္းရာတြင္ “မိမိကိုယ္ကို ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္၊ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡနွင့္ ၾအကမ္းဖက္ တိုက္ဖ်က္ေရး တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရာတြင္ လိုက္နာက်င့္သုံးရမည့္ဥေပဒသ(Rule Of Engagement-ROE)ပါ အခ်က္မ်ားကိုလည္း ေခါင္းေဆာင္ ပိုင္းမွစ၍ လက္ေအာက္တပ္သားအဆင့္ထိ ေအလးထား သိရွိလိုက္နာေဆာင္ရြက္ခဲ့ေၾကာင္း” စုံစမ္းစစ္ေဆး ေတြ႔ရွိရသည္ဟု တပ္ေမတာ္ သတင္းမွန္ထုတ္ျပန္ေရးအဖြဲ့က ထုတ္ျပန္ထားသည္။
ၾအပစ္မရွိေၾကာင္း ဆိုထားေသာ တပ္ေမတာ္၏ စုံစမ္းစစ္ခ်က္မ်ားကို တပ္ေမတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လွိုင္၏ ေဖ့စ္ဘုတ္လူမူကြန္ရက္စာမ်က္နွာနွင့္ တပ္ေမတာ္၏ ေဖ့ဘြတ္ လူမႈကြန္ရက္ စာမ်က္နွာတို့တြင္ အဂၤလိပ္နွင့္ ျမန္မာ ၂ ဘာသာျဖင့္ လႊင့္တင္ထားသည္။
ယင္းထုတ္ျပန္ခ်က္သည္ ဗုဒၶဟူးေန့တြင္ လာေရာက္မည့္ ေအမရိကန္နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ရက္ေတလာဆန္၏ ျမန္မာခရီးစဉ္နွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနသည္။
“ျမန္မာ လုံျခဳံေရး တပ္ဖြဲ့ေတြနဲ့ လက္ကိုင္တုတ္ေတြ က်ဴးလြန္တဲ့ လူ့အခြင့္ေအရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ့ ရက္စက္မႈေေတြအၾကာင္း အစီရင္ခံခ်က္ေတြက ဆက္တိုက္ျဖစ္ေပါ္ေနတာကို က်မတို့ စိုးရိမ္ေနတုန္းပါပဲ။ ဒီက်ဴးလြန္မႈေတြကို တာဝန္ခံရမွာျဖစ္ပါတယ္” ဟု ကက္ထရီနာ အဒမ္စ္က ဝါရွင္တန္ရွိ သတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာဆိုသည္။
တခ်ိန္တည္းတြင္ ျမန္မာ့တပ္ေမတာ္နွင့္ ၎င္း၏ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ပစ္မွတ္ထားလ်က္ စီးပြားေရးနွင့္ ခရီးသြားလာေရးတို့ကို ဥေပဒျဖင့္ တားဆီးပိတ္ပင္ေရးကို ဝါရွင္တန္ရွိ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားက ဖိအားေပးေနသည္။
တခ်ိန္က ျမန္မာ့ဒီမိုေကရစီေရးကို ေထာက္ခံအားေပးခဲ့သူ ရီပတ္ဘလစ္ကန္အမတ္ စတိဗ္ခ်ာေဘာ့နွင့္ ဒီမိုကရက္တစ္အမတ္ ဂ်ိဳးဇက္ခရိုေလးတို့က ပိတ္ဆို့ဒဏ္ခတ္မႈ အလ်င္ၾအမန္ ခ်ရမည့္အခ်ိန္ ေရာက္ရွိေနၿပီဟု ၿဗိတိန္နိုင္ငံထုတ္ ဂါဒီးယန္းသတင္းစာ၏ ေအတြးၾအမင္ကဏၮတြင္ တနလၤာေန့က ေရးသားထားသည္။
“အရပ္သားေေတြအပါ္ အခ်ိဳးအစား မမၽွစြာ အင္အားသုံး နွိမ္နင္းတာနဲ့ ရက္စက္တာေတြကို ဆင္ေျခတက္စရာ ေအၾကာင္းမရွိဘူးဆိုတဲ့ ျပတ္သားတဲ့ သတင္းစကားကို ေအမရိကန္ေအနနဲ့ ေျပာသင့္ပါတယ္” ဟု ၎င္းတို့က ေရးသည္။
တပ္ေမတာ္က ၾအပစ္မရွိေၾကာင္း စုံစမ္းစစ္ေဆး ေတြ႔ရွိခ်က္ကို ၾအပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ့က ပယ္ခ်လိုက္ၿပီး ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ ရွာေေဖြရး အဖြဲ့နွင့္ လြတ္လပ္ေသာ ၾအခားစုံစမ္းစစ္ေဆးသူမ်ားကို တိုင္းျပည္တြင္း ဝင္ေရာက္ခြင့္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။
၂၀၁၆ ခုနွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလက နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈ စစ္ဆင္ေရးၾအပီး ထြက္ေပါ္လာေသာ လူ့အခြင့္ေအရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားအတြက္ ကုလသမဂၢတာဝန္ရွိသူမ်ားက ဝင္ေရာက္စစ္ေဆးရန္ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ျမန္မာဘက္က ခြင့္ျမပဳခဲ့ေပ။
“ရိုဟင္ဂ်ာေေတြအပါ္ က်ဴးလြန္တဲ့ ေအရးႀကီးတဲ့ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ဖ်ာေအာက္ထဲ ထိုးထည့္ဖို့ ျမန္မာ စစ္တပ္က ေနာက္တခါ ႀကိဳးစားေနျပန္ၿပီ”ဟု အဖြဲ့၏ ပစိဖိတ္ေဒသနွင့္ ေအရွ႔ေတာင္အာေရွရးရာ ဒါရိုက္တာ ဂ်ိမ္းစ္ဂိုးမတ္ဇ္က ျပင္းျပင္းထန္ထန္ပင္ ေျပာဆိုထားသည္။
ပဋိပကၡအတြင္း လိင္ပိုင္း ေစာ္ကားမႈဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ေအေထြထြအတြင္းေရးမႈူးခ်ဳပ္၏ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ပရာမီလာပတ္တန္က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္ရွိ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသို့ သြားေရာက္ၾအပီး ဒါကာၿမိဳ့တြင္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲလုပ္ရာ သူေမအနျဖင့္ သည္ဟိဂ္ရွိ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈ တရားရုံးတြင္ ျမန္မာ့တပ္ေမတာ္ေအပါ္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ား တင္ရန္ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
ျမန္မာ့တပ္ေမတာ္နွင့္ ေနာက္လိုက္မ်ားက ၎င္းတို့ရြာမ်ားကို မီးရွို့ျခင္း၊ မိသားစုဝင္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္းနွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို မုဒိန္းက်င့္ျခင္းမ်ား က်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နယ္စပ္သို့ ထြက္ေျပးလာေသာ ဒုကၡသည္မ်ားက စြပ္စြဲေနခဲ့ၾကသည္။
“အသက္ရွင္ၿပီး လြတ္ေျမာက္သူေတြဆီက က်မတို့ တညီတညာတည္း ၾကားသိရတဲ့ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အဓမၼမႈေတြေကတာ့ စစ္သားေတြက အုပ္စုလိုက္ မုဒိမ္းက်င့္တာ၊ ဝတ္လစ္စလစ္ေနခိုင္းတာ၊ စစ္တပ္ထဲမွာ လိင္ကၽြန္ၾအဖစ္ ထားရွိတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ရွင္ၿပီး လြတ္ေျမာက္လာသူတဦးဆိုရင္ စစ္တပ္ထဲမွာ ၄၅ ရက္ေလာက္ ခ်ဳပ္ေနွာင္ခံရပါတယ္” ဟု ပတ္တန္က ေျပာၾကားသည္။
“က်မ နယူးေယာက္ကို ျပန္ေရာက္တာနဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္က ဒီရက္စက္မႈေေတြအပါ္ တာဝန္ယူဖို့ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈ တရားရုံး (ICC) ဥကၠဌနဲ့ ေရွ႔ေနေတြကို တင္ျပသြားမွာပါ” ဟု ပတ္တန္က ေျပာၾကားေၾကာင္း ရိုက္တာသတင္းက ေရးသည္။
