ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ “ရိုဟင္ဂ်ာတိုင္းရင္းသားမ်ား” ေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ၁၈၂၄ ခုႏွစ္ မတိုင္မီက ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ မုစ္လင္မ္ လုံး၀ မဟုတ္သူ အေနာက္တိုင္းပညာရွင္ သုေတသီ တစ္ဦး မွ ျပဳစုေရးသားခဲ့သည့္ စာတမ္းတစ္ေစာင္တြင္ ေတြ႔ရွိရေပသည္။
http://www.library.northwestern.edu/
ယင္းစာတမ္းတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ အမည္အား Rooinga ဟု ေပါင္းထားသည္။ သို႔ေသာ္ ေအာက္ပါရွင္းလင္းခ်က္အရ ရိုဟင္ဂ်ာတိုင္းရင္းသားမ်ားအား ရည္ညႊန္း၍ သုံးႏႈန္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“I shall now add three dialects, spoken in the Burma Empire, but evidently derived from the language of the Hindu nation. The first is that spoken by the Mohammedans, who have long settled in Arakan, and who call themselves Rooinga, or natives of Arakan”
“ကၽြႏု္ပ္အေနႏွင့္ ယခု ဗမာအင္ပါယာအတြင္း ေျပာဆိုသုံးႏႈန္းေနခဲ့ၾကေသာ ေဒသိယဘာသာစကား သုံးခုကို ပူးေပါင္း၍ တင္ျပေပမည္။ သို႔ေသာ္ ထိုဘာသာစကားမ်ားသည္ ဟိႏၵဴလူမ်ဳိးမ်ား၏ ဘာသာစကား မ်ားမွ ျမစ္ဖ်ားခံ ဆင္းသက္ခဲ့ေၾကာင္း သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားအရ ဆိုႏိုင္သည္။ ပထမဆုံး တင္ျပထားသည့္ ဘာသာစကားမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ (အာရ္ကာန္ျပည္နယ္) အတြင္း ေရွးကပင္ အေျခခ် ေန ထုိင္ခဲ့ၾကေသာ မဟာေမဒင္မ်ား ေျပာဆိုၾကသည့္ ဘာသာစကား ျဖစ္သည္။ ထိုသူတို႔သည္ သူတို႔ကိုယ္ကို သူတို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ (၀ါ) ရခိုင္ျပည္နယ္ (အာရ္ကာန္ျပည္နယ္)၏ တိုင္းရင္းသားမ်ားဟု ေခၚၾကသည္။”
ဤစာတမ္းအား အစအဆုံး ေဒါင္း၍ ဖတ္လိုသူမ်ား ေအာက္ပါလင့္ခ္ကို ႏွိပ္၍ လြယ္ကူစြာ ေဒါင္းလုပ္ လုပ္ကာ ဖတ္ရႈေလ့လာသုေတသန ျပဳႏိုင္ေပသည္။
https://docs.google.com/open?id=0B4fThqDxAlBUNnhQSVZ5ek9pczg
လွည့္စားတတ္သူ ရခိုင္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏ အလိမ္အညာစက္၀န္းမ်ားမွ လြတ္ကင္းကာ အမုန္းတရားမ်ား ကြယ္ေပ်ာက္၍ ေမတၱာတရား၊ အၾကင္နာတရားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး တည္ေဆာက္ႏုိင္ေစေၾကာင္း ဆႏၵျပဳလွ်က္
ခ်မ္းေျမ့
29-11-2012
ေရးေတာ့ ရုိဟင္ဂ်ာ ဖတ္ေတာ့ ရြဳိင္ဂါ ။Rooinga က အသံထြက္ ပုိမွန္တယ္။ ေရးေတာ့ ရခိုင္ ဖတ္ေတာ့ ရကၡဳိင္ လို ့မ်ဳိးေပါ့ ။ ရုိဟင္ဂ်ာ ကိုအသိအမွတ္မျပဳ ခ်င္သူေတြက အသိဥာဏ္းေခါင္ပါးသူမ်ားျဖစ္တယ္။အသိဥာဏ္းေခါင္ပါးသူေတြက ဘယ္လက္ခံမလဲ့။narrow minder ေတြကို အျမင္မွန္ဖုိ ့ေတာ္ေတာ္ၾကဳိးစားေပးရလိမၼည္။
သမိုင္းလိမ္ ရီုဟင္ဂ်ာ သို့မဟုတ္ ဘဂၤလီကုလားမ်ား ႏွင့္ ရခိုင္လူမဴီးမ်ားျခားနားခ်က္မ်ား
. ရခိုင္စကားကိုသာေျပာဆိုသည္ ဗမာစကား မြန္စကား အျပင္အျခားတိုင္းရင္းသားမ်ားစြာတို့ ႏွင့္စာလံုးအက္ခရာဆင္တူသည္
buddish ဘာသာကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေစာဆံုးကိုးကြယ္
ကိုပိုင္ယဥ္ေက်းမူ ့အႏုပညာေက်က္စာအစံုအလင္ရွိသည္
ရီုဟင္ဂ်ာ(ဘဂၤလီကုလား)
ဘဂၤလားေဒ ့စကားေျပာ ဆိုသည္ စာေပယဥ္ေက်းမူ ့မရွီ မူဆလင္ဘာသာဝင္ျဖစ္