ေျမာက္ဦး

From Myanmar Online Encyclopedia

ေရွးရခိုင္ ေတြဟာ ေကာင္းမႈ ကုသိုလ္ မွတ္တမ္းကို ဂုပၱ အကၡရာကို သံုးၿပီး သကၠတ ဘာသာနဲ႔ ေရးထိုး ခဲ့ၾကတယ္။ ေရွး အကၡရာ ေလ့လာေရး ပညာ အရ ေခတ္ဦး ရခိုင္ ေက်ာက္စာ ေတြဟာ ခရစ္ ၆ ရာစု ႏွစ္ဦးက ျဖစ္တယ္လို႔ ဆံုးျဖတ္ တယ္။ ေက်ာက္စာ ေတြကို ေက်ာက္ျဖဴ၊ စစ္ေတြနဲ႔ သံတြဲမွာ ေတြ႕ရွိပါတယ္။ ဒီအရပ္ ေတြဟာ အခုေခတ္ မွာလို ေရွးကလည္း လူေန မ်ားတဲ့ အရပ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြက တိဗက္ – ျမန္မာ စကား အႏြယ္ဝင္ေတြ အမွန္ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ဟာ ျမန္မာေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းကို ဝင္မလာမီ ကပဲ ရခိုင္ကို ေရာက္ရွိ ေနၿပီလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ရခိုင္ ေဒသကို အိႏၵိယ ဘက္က ဝင္တယ္လို႔ ယူဆ ႏိုင္စရာ ရွိပါတယ္။
ရခိုင္မွာ အေစာဆံုး ေနထိုင္ သူေတြက တိဗက္ – ျမန္မာ အႏြယ္ဝင္ေတြ ျဖစ္ေပမဲ့ အဲဒီ လူေတြဟာ ေျမာက္အိႏၵိယ ဓေလ့ ေတြကို ႏွစ္သက္ စြဲလမ္းသူ မ်ားတယ္။ တိုင္းျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ မင္းေတြက စ႑ႏၵ ဆိုတဲ့ ကုလားဘြဲ႕ကို ခံယူ ၾကတယ္။ လမ္း ေဖာက္၊ ဆည္ေျမာင္းသြယ္ စတဲ့ အလုပ္ ေတြကို အားေပး လုပ္ေဆာင္ ခဲ့တယ္။ အေပၚပံုမွာ ေဖာ္ျပ ခဲ့သလို သီဝနတ္ ကြန္း ပံုစံငယ္ ေရွ႕မွာ ဘုရင္နဲ႔ မွဴးမတ္ေတြ ေဆာက္လုပ္ေရး ဘယ္လို စမယ္လို႔ ေဆြးေႏြး တိုင္ပင္ ၾကပါတယ္။
ေျမာက္ဥိီး (ေခၚ) ၿမိဳ႕ေဟာင္းနားက ေဝသာလီ စ႑ႏၵ မင္းဆက္ဟာ ၄ ရာစုႏွစ္က စၿပီး အုပ္စုိး ခဲ့တယ္။ ၿမိဳ႕ေဟာင္းရဲ႕ ရွစ္ေသာင္း ဘုရားမွာ ေတြ႕တဲ့ အာနႏၵစ႑ႏၵ ေက်ာက္စာဟာ ခရစ္ ၈ ရာစု ႏွစ္ဦးက ျဖစ္တယ္။ ေက်ာက္စာမွာ မင္းဆက္ရဲ႕ ဘုရင္ အခ်ဳိ႕ ဘြဲ႕အမည္ ေတြကို ေတြ႕ရွိ ရတယ္။ ဒီစာရင္း အရ ေဒဝစ႑ႏၵဟာ မင္းဆက္ရဲ႕ အစ ရွင္ဘုရင္ ျဖစ္တယ္။ ဒီမင္းေတြဟာ ၾကင္နာ သနား တတ္တယ္။ ေပးကမ္းတဲ့ ေနရာမွာ ရက္ေရာတယ္။ တရား မွ်တတယ္လို႔ ေက်ာက္စာမွာ ေဖာ္ျပ ပါရွိတယ္။ လမ္းပန္း အဆက္အသြယ္ ေကာင္းဖို႕ လမ္းမႀကီးေတြ ကိုလည္း ဂ႐ုစိုက္ၿပီး ေဖာက္တယ္။ လယ္မွာ ေရေကာင္းေကာင္း ရဖို႔ ဆည္ႀကီး ေတြကို ေဆာက္လုပ္တယ္။ သူတို႔ဟာ ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒ သီဝနတ္မင္းကို ကိုးကြယ္ သူေတြ ျဖစ္တယ္။ မင္းတပါး နန္းတက္တိုင္း အထိမ္းအမွတ္ ျဖစ္ရ ေလေအာင္ ပိုက္ဆံ အျဖစ္ သံုးစြဲရ ေလေအာင္ ဒဂၤါးေတြကို သြန္းတယ္။ အေစာဆံုး ဒဂၤါးက ေဒဝစ႑ႏၵ (ခရစ္ ၄၅၄ – ၇၆) ရဲ႕ ဒဂၤါး ျဖစ္တယ္။ မဟာယာန ဗုဒၶ သာသနာကို ခရစ္ ၆ ရာစု ႏွစ္ဦးမွာ ေျပာင္းဝင္ လာတယ္လို႔ ခန္႔မွန္း ႏိုင္ပါတယ္။
ခရစ္ ၆ ရာစု ကုန္းဆံုးတဲ့ အခါ ႏိုင္ငံေရး မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ၿပီး ပထမ စ႑ႏၵ မင္းဆက္ ပ်က္တယ္။ မဟာဝီရ အမတ္ႀကီးက ၿငိမ္ေအာင္ ထိန္းလို႔ သူ႕ကို မင္းေျမႇာက္တယ္။ သူ႕ကို မင္းေျခာက္ပါး ဆက္ခံတယ္။ အဲဒီေနာက္ ခရစ္ ၇၀၄ မွာ ဒုတိယ စ႑ႏၵ မင္းဆက္ စတယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္ ေလာက္မွာ ရခိုင္ဟာ သီရိလကၤာ (သီဟိုဠ္ကြၽန္း) နဲ႔ ဓေလ့ ဖလွယ္ ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဟိနယာန ဗုဒၶ သာသနာ ဝင္ေတြ ျဖစ္လာ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူတိုင္း မိမိ ႏွစ္သက္ရာ ဘာသာကို ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္ခြင့္ ရပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ျဗာဟၼဏ အယူဝါဒကို ယံုၾကည္ သူေတြနဲ႔ ဗုဒၶ ဝါဒကို ယံုၾကည္သူေတြ ပါရွိၿပီး တဦးကို တဦး ရန္မျပဳဘဲ အၾကည္အသာ အတူတကြ ေနထိုင္ ခဲ့ၾကပါတယ္။
ရခိုင္ ေခတ္ဦးက ေငြဒဂၤါးျပား ေပၚမွာ ခတ္ႏွိပ္ ထားတဲ့ ဘြဲ႕နာမည္ ေတြက ေဒဝစ႑ႏၵ (ခရစ္ ၄၅၄ – ၄၇၆)၊ နိတိစ႑ႏၵ (ခရစ္ ၅၂၀ – ၅၇၅)၊ ဝိ႐်စ႑ႏၵ (ခရစ္ ၅၇၅ – ၅၇၈)၊ ပရိတိစ႑ႏၵ (၅၇၈ – ၅၉၀)၊ ပတြိစ႑ႏၵ(ခရစ္ ၅၉၀ – ၅၉၇)၊ ဒတိစ႑ႏၵ (ခရစ္ ၅၉၇ – ၆၀၀)၊ ဓမဝိဇယ (ခရစ္ ၆၆၅ – ၇၀၁) နဲ႔ ဓမစ႑ႏၵ (ခရစ္ ၇၀၄ – ၇၂၀) တို႔ ျဖစ္တယ္။ ဒဂၤါး မ်က္ႏွာ ဘက္မွာ ေဒဝ နာမည္ တခုတည္း ပါတဲ့ ေငြဒဂၤါးဟာ စစ္ေတာင္းမွာ ေတြ႕တဲ့ ဒဂၤါးနဲ႔ အမ်ားႀကီး တူေနတယ္။ စစ္ေတာင္း ဒဂၤါးက မ်က္ႏွာဘက္မွာ ခ႐ုသင္းနဲ႔ ပုလဲ စက္ဝန္း ရွိတယ္။ ေက်ာဘက္မွာ သိရိဝစၽႏွင့္ အကုၤသ (ဆင္ခြၽန္း) ပါတယ္။ ဒီ လွံ သေကၤတဟာ သီဝ နတ္မင္းနဲ႔ ဆိုင္တယ္။ ဆိုလိုတာက ေရွးရခိုင္ ေတြဟာ နတ္မင္း ႏွစ္မ်ိဳးကို ေရာၿပီး တေပါင္းတည္း ကိုးကြယ္မယ္ ထင္ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗိႆႏိုးရဲ႕ တံဆိပ္ လကၡဏာ ျဖစ္တဲ့ သခၤ (ခ႐ုသင္း) နဲ႔ သီဝ နတ္မင္းရဲ႕ တံဆိပ္ လကၡဏာ ျဖစ္တဲ့ ႀတိသုလကို တြဲၿပီး ထားတဲ့ ဒဂၤါးမ်ဳိးဟာ ထူးထူးျခားျခား တျပားတည္း ေတြ႕ဖူး ပါတယ္။ တျခား ဒဂၤါး ေတြမွာ နႏီၵ (ႏြား) က မ်က္ႏွာဘက္၊ ႀတိသုလ (လွံဆူး သံုးခြ) က ေက်ာဘက္မွာ ခတ္ႏွိပ္ၿမဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏြားနဲ႔ လွံဟာ သီဝ နတ္မင္းနဲ႔ တံဆိပ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ႏြားရဲ႕ လည္မွာ ပန္းကံုး စြပ္ထားတယ္။ ႏြားရဲ႕ ကိုယ္ေပၚမွာ ဂုပၱ အကၡရာနဲ႔ ဒဂၤါး သြန္းတဲ့ မင္းရဲ႕ ဘြဲ႕နာမည္ကို ေဖာ္ျပၿမဲ ျဖစ္တယ္။ ႏြား႐ုပ္နဲ႔ မင္းရဲ႕ ဘြဲ႕ေတာ္ကို ပုလဲ စက္ဝန္းနဲ႔ ဝိုင္းၿပီး ထားပါတယ္။ ေနာက္ေက်ာမွာ ႀတိသုလ (လွံဆူး သံုးခြ) ရဲ႕ အထက္မွာ ေန႐ုပ္ လ႐ုပ္နဲ႔ အ႐ြက္ ငါး႐ြက္ ပါတဲ့ သစ္ခက္တန္း ႏွစ္တန္းကို ဝဲယာက ခ်ထားတယ္။ ေအာက္ေျခမွာ ပုလဲ ခုနစ္လံုးတန္း ရွိတယ္။ အားလံုးကို ပုလဲ စက္ဝန္းနဲ႔ ဝိုင္းရံ ထားပါတယ္။ ဒဂၤါး တမ်ဳိးနဲ႔ တမ်ဳိး အနည္းငယ္ ကြာျခား ေပမယ့္ ရခိုင္ေခတ္ဦး ဒဂၤါး ေတြဟာ အားလံုးလိုလို ႏြား၊ လွံဆူး သံုးခြ အ႐ုပ္ေတြ ပါၿမဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ရခိုင္ ေခတ္ဦး ဒဂၤါး ေတြမွာ အခုေခတ္ က်ပ္သံုး ဒဂၤါး အ႐ြယ္၊ ငါးမူးေစ့ ဒဂၤါး အ႐ြယ္၊ မတ္ေစ့ ဒဂၤါး အ႐ြယ္ စတဲ့ အ႐ြယ္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိတဲ့ အတြက္ ပိုက္ဆံ အျဖစ္ သံုးတယ္လို႔ ယူဆ ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈ ဆိုင္ရာ တံဆိပ္ လကၡဏာေတြ ပါေန ေသးတဲ့ အတြက္ မင္းက အစ ျပည္သူေတြပါ ကိုးကြယ္တဲ့ အယူဝါဒ နဲ႔လည္း ပတ္သက္ ေနေသးတယ္။ ဒဂၤါး သြန္းလုပ္တဲ့ မင္းရဲ႕ ဘြဲ႕နာမည္ကို မ်က္ႏွာဘက္မွာ ေတြ႕ရတယ္။ အေစာဆံုး မင္းရဲ႕ ဘြဲ႕နာမည္က ခရစ္ ၅ ရာစု ႏွစ္လယ္က အုပ္စိုးတဲ့ ေဒဝ စ႑ႏၵမင္း ျဖစ္ပါတယ္။

^[1]

မင္းအမည္ ေတြရွိၿပီး(ခုသကၠရာဇ္)မရွိေသာအခါသကၠရာဇ္ အလြယ္တကူ

ရွာေဖြနဳိင္ရန္အတြက္ၿမန္မာ မင္းဆက္မ်ားကုိ ဤေနရာတြင္တင္ၿပၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ မင္းဆက္မ်ား

Jump to: အညႊန္း, ရွာေဖြရန္

[hide] v • d • e ျမန္မာႏိုင္ငံ မင္းဆက္မ်ား

ျမန္မာႏိုင္ငံ မင္းဆက္မ်ား	ပထမတေကာင္းမင္းဆက္၊ ဒုတိယတေကာင္းမင္းဆက္၊ သေရေခတၱရာပထမမင္းဆက္၊ သေရေခတၱရာဒုတိယမင္းဆက္၊ ပုဂံမင္းဆက္၊ ပင္းယမင္းဆက္၊ စစ္ကိုင္းမင္းဆက္၊ မဂဒူး မင္းဆက္၊အင္း၀မင္းဆက္၊ ေတာင္ငူမင္းဆက္၊ မြန္မင္းဆက္၊ ရခုိင္မင္းဆက္၊ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္၊ ကုန္းေဘာင္ မင္းဆက္

ထင္ရွားေသာ မင္းမ်ား	ပုပၸါးေစာရဟန္းမင္း၊ အေနာ္ရထာ၊ က်န္စစ္သား၊ အေလာင္းစည္သူ၊ ငါးစီးရွင္ေက်ာ္စြာ၊သတိုးမင္းဖ်ား၊ ၀ါရီရူး၊ ရာဇာဓိရာဇ္၊ ပထမမင္းေခါင္၊ ရွင္ေစာပု၊ ဓမၼေစတီ၊ ေရႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ၊ သိုဟန္ဘြား၊ တပင္ေရႊထီး၊ဘုရင့္ေနာင္၊ နတ္သွ်င္ေနာင္၊ေညာင္ရမ္းမင္းတရားႀကီး၊အေနာက္ဖက္လြန္မင္း၊သာလြန္မင္း၊ အေလာင္းမင္းတရား၊ ဆင္ျဖဴရွင္ ၊ဘုိးေတာ္ဘုရား၊ မင္းတုန္းမင္း၊ သီေပါမင္း

အေၾကာင္းအရာမ်ား	သကၠရာဇ္၊ တ်ံၾတစ္အယူဝါဒ၊သရပါတံခါး၊ ျမေစတီေက်ာက္စာ၊ ကာခ်င္း၊ ရာဇာဓိရာဇ္အေရးေတာ္ပုံက်မ္း၊ အင္း၀-ဟံသာ၀တီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ ၊ ရတု၊ ေနာင္႐ိုးတိုက္ပြဲ၊ ကေမာၻဇသာဒီ နန္းေတာ္၊ မဟာရာဇဝင္ႀကီး၊ သာလြန္မင္းလက္ထက္ အမိန္႔ျပန္တမ္းမ်ား၊ ျမင္ကြန္း ျမင္းခုန္တိုင္ အေရးအခင္း၊ ပန္းထိမ္းမင္းသား အေရးအခင္း၊ ပဥၥမအႀကိမ္ သံဂၤါယနာတင္ျခင္း၊ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲမ်ား၊ ပါေတာ္မူျခင္း၊

ေဒသမ်ား	တေကာင္း၊ ေျမာက္ဦး၊ ဗိႆႏိုး၊ သေရေခတၱရာ၊ ဟန္လင္း‎၊ သထံု၊ ပုဂံ၊ပင္းယ၊ စစ္ကိုင္း၊ အင္း၀၊ မုတၱမ ၊ဟံသာဝတီ၊ ေတာင္ငူ၊ ေရႊဘို ၊ အမရပူရ၊ မႏၲေလး

တေကာင္းေခတ္၊ ပ်ဴေခတ္၊ ပုဂံေခတ္၊ ပင္းယေခတ္၊ အင္းဝေခတ္၊ ေတာင္ငူေခတ္၊ ေညာင္ရမ္းေခတ္၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္၊ ကုိလုိနီေခတ္၊ ဂ်ပန္ေခတ္၊ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီေခတ္၊ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္၊ န၀တေခတ္